నానవలమీద లక్ష్మీ దేవి గారి వ్యాసం పుస్తకం.నెట్ లో ప్రచురించబడింది.
లింకు http://pustakam.net/?p=21607
ఈ పునఃసంస్కరించిన పాఠం నెచ్చెలి.కాం లో ప్రచురించబడుతోంది.
ఆ లింకు ఇక్కడ –
లక్ష్మీ దేవిగారికి, పుస్తకం.నెట్, నెచ్చెలి.కాం అధినేతలకు కృతజ్ఞతలతో.
(జూన్ 16, 2021)
జూన్ 4, 2021వ తేదీన శ్రీ కాళీపట్నం రామారావుగారు దేహయాత్ర చాలించేరు. ఆ సందర్భంలో మరొకసారి వారికృషిని తలుచుకుంటూ, పునఃముద్రిస్తున్నాను. జ్ఞాపకం వచ్చిన ఒకటి రెండు విషయాలు చేర్చేను.
000
కారామాష్టారుగా, కథలమాష్టారుగా తెలుగు పాఠకులకి సుపరిచితులయిన శ్రీ కాళీపట్నం రామారావుగారు 1997లో కథానిలయం ప్రారంభించి కథాయజ్ఞం చేపట్టిన సోమయాజిగా రాజిల్లుతున్నారు.తెలుగు సాహిత్యచరిత్రని పునఃప్రతిష్ఠించుకునే ప్రయత్నంలో కథానిలయం ఒక ప్రధాన ఘట్టం, ఒక మైలురాయి. రామారావుగారికి ఈ అభిప్రాయం ఎలా కలిగిందో, దానికి స్ఫూర్తి ఏమిటో నాకు తెలీదు కానీ ఇంతటి మహత్తరకార్యానికి పూనుకోడం మాత్రం రామారావుగారివంటి నిస్వార్థపరులకే సాధ్యం అనుకుంటాను.
నిస్వార్థం అని ఎందుకంటున్నానంటే, సాధారణంగా చాలామంది రచయితలకి తమభావజాలన్నీ ప్రాచుర్యంలోనికి తేవడమే లక్ష్యం. తాము రాస్తారు, అవి పదిమందితో పంచుకుంటారు. మరికొందరు, సాహిత్యంగా ప్రాచుర్యంలో ఉన్న మొత్తం భావజాలాన్ని ఒకచోట చేర్చి భావితరాలకి సాహిత్యాన్ని పరిచయం చేయడం మరొకపద్ధతి. అదే సాహిత్య చరిత్ర. ఆవిధమైన సాహిత్యసేవ చేసినవారిలో కందుకూరి వీరేశలింగంగారూ, ఆ తరవాతికాలంలో నిడుదవోలు వెంకటరావుగారు, ఆ తరవాత ఆరుద్ర – వీలయినంత విస్తృతంగా సాహిత్యచరిత్రలు కూర్చి, తెలుగు సాహిత్యానికి ఒక చారిత్ర్యకరూపం కల్పించారు. రచయితలని పరిచయం చేయడం ఒక ఎత్తయితే, వారి రచనలని యథాతథంగా సంపాదించి, ఒకచోట పేర్చి, పాఠకులకీ, పరిశోదకులకీ సాహిత్యం అందించడం మరొక ఎత్తు. అవే గ్రంథాలయాలు.
భావి తరాలకోసం సాహిత్యాన్ని పదిలపరచవలెను అన్న ఆలోచన సాంస్కృతికపరంగా మనకి తక్కువే అనుకుంటాను. పత్రిక చదవడం అయిపోగానే పకోడీలపొట్లాలు కట్టుకోడానికి అమ్మేసేవారు నాచిన్నతనంలో. ఇప్పుడేం చేస్తున్నారో తెలీదు. నాకు తెలిసి, రాజమండ్రిలో గౌతమీ గ్రంథాలయం, గుంటూరుదగ్గర వేటపాలెం గ్రంథాలయం ఉన్నాయి కానీ కేవలం కథలకే పరిమితం అన్న మహదాశయంలో ఉద్భవించిన గ్రంథాలయం కథానిలయం ఒక్కటే.
రామారావుగారితో నామమాత్రంగా నాపరిచయం 1962-63 ప్రాంతాల్లో, లైబ్రరీ సైన్స్ డిప్లొమా కోర్స్‌లో నా సహవిద్యార్థి జి.వి.యల్. యన్. రాజుగారు చెప్పేరు విశాఖపట్నంలో విశాఖ రచయితలసంఘం అని ఒకటుందనీ, వారు నెలకొకమారు మెయిన్ రోడ్డుమీదున్న రీడింగ్ రూంలో కలుస్తుంటారనీ, నేను ఆ మీటింగులకి హాజరు కావాలనీ. నాకైతే అప్పటికీ ఇప్పటికీ కూడా సుప్రసిద్ధులయిన రచయితలని చూస్తే భయం, నేనెంత నారాతలెంత అన్న భయం, వారిభావాలు నాకర్థం కావేమోనన్న భయం, నువ్వేం రాసేవని నన్ను అడుగుతారేమోనన్న భయం, చెప్పుకోదగ్గవేమీ రాయలేదన్న భయం … ఇన్ని భయాలతోనూ 5, 6 మీటింగులకి వెళ్ళేననుకుంటాను. ఏం గ్రహించేవంటే చెప్పలేను. ఇప్పుడు (మే 2021) ఆలోచిస్తుంటే, గుర్తుకొచ్చింది ఆ మీటింగులలోనే రాచకొండ విశ్వనాథశాస్త్రిగారు నేనెందుకు రాసేనంటే అన్నవిషయంమీద మాటాడింది. అక్కడే ఆయన్ని ముఖాముఖి తొలిసారి చూడడం.
మళ్లీ 2002లో శ్రీకాకుళం వెళ్ళేను రామారావుగారినీ, కథానిలయాన్నీ దర్శించుకోవాలన్న ఉత్సుకతతో. రామారావుగారు ఎంతో నెమ్మదిగా తమ కృషి గురించి వివరించేరు. 2002 నాటికి 6000 వేల పుస్తకాలూ, సంకలనాలూ, పత్రికలూ, పుస్తకాలలోనుండి చింపిదాచుకున్న కాయితాలూ – అన్నీ ఎంతో చక్కగా అమర్చి ఉన్నాయి. సేకరణలో బాధలు కూడా వివరించేరాయన. తమ పుస్తకాలు పంపమంటే కొందరు జవాబివ్వరని బాధ పడ్డారు.
“వారికి టైం లేదేమోనండి,” అని నేనంటే,
రామారావుగారు, “టైం లేదూ, గాడిదగుడ్డు కాదూ” అన్నారు నెమ్మదికానే! ఆయన ఆరోజు ఆమాట అన్నతీరు నాకు ఇప్పటికీ కళ్ళకి కట్టినట్టు కనిపిస్తోంది. ఇందుకే నేను పైన అన్నాను మనసాహిత్యాన్ని పదిలపరుచుకునే గుణం మనరక్తంలో లేదేమోనని.
కథానిలయాన్ని ఆధునీకరణం చేసే ప్రయత్నంలో కంప్యూటరు సంపాదిస్తున్నామన్నారు. దరిమిలా సంపాదించడం జరిగింది. ప్రస్తుతం కేటలాగింగ్ జరుగుతోంది.
ఒక సామాన్య వ్యక్తి (రామారావుగారు రచయితగా అసామాన్యులు. వాస్తవజీవితంలో సీదా సాదా సామాన్యులు.) ఇంతటి బృహత్కార్యానికి పూనుకోడం తెలుగువారు చేసుకున్న పుణ్యం.
మళ్ళీ 2009లో నేను విశాఖపట్నం వెళ్ళినప్పుడు ద్వారకానగర్‌లో సాహిత్యసభకి వచ్చేరు రామారావుగారు. ఇంట్లో విషమపరిస్థితిని మనసులోనే దాచుకుని, సభకి వస్తానని మాట ఇచ్చినందుకు సభకు హాజరు కాగల ఔదార్యం రామారావుగారివంటివారికే సాధ్యం.
ఆ సభలో మాటాడుతూ, రామారావుగారు చెప్పిన ఒక మాట నేను మరొకసారి ఇక్కడ పాఠకులదృష్టికి తీసుకువస్తాను.
ముందు చెప్పిన విశాఖసాహితి సమావేశాల్లో ఒకసారి ఆయనతో నేను (62-63 ప్రాంతాల్లో) “మీరు ఇప్పుడు రాయడం లేదేం, రాయాలి” అని నేను అన్నానని చెప్పి, “ఏ రచయితకైనా పాఠకులస్పందన ఉత్సాహాన్ని ఇస్తుంది” అన్నారు.
ఆయన యజ్ఞం కథ రాసింది 1964లో! ప్రచురణ 1966లో. లేదు, వారిరచనకి నాప్రోత్సాహం ఉంది అనడం లేదు నేను. వారు అంత వివరంగా ఈవిషయం గుర్తు పెట్టుకొని ప్రస్తావించడమే నాకు ఆశ్చర్యం కలిగించింది. రెండోది, పాఠకులస్పందన ఏ రచయితకైనా ఉత్సాహాన్నిస్తుంది అని రామారావుగారు చెప్పేరని చెప్పడమే ఇక్కడ నాఉద్దేశం.
2002లో నేను కలుసుకున్నప్పుడు రామారావుగారు వెలిబుచ్చిన మరొక ఆలోచన – ఈ తమతరవాత కథానిలయం యాజమాన్యం ఎవరు చేపట్టగలరని. ఎవరు గానీ ఒక బృహత్కార్యం చేపట్టి, అది ప్రతిభావంతంగా సాగుతుంటే, ఆబృహత్కార్యం కొనసాగాలని కోరుకుంటారు. నిజానికి ఆ బృహత్కార్యంవల్ల లాభం పొందుతున్నవారు కూడా అది కొనసాగాలని కాంక్షిస్తారు. ఈరెండోకోవలోకి తెలుగుజాతి సమస్తం వస్తుంది. రామారావుగారి జీవితకాలంలోనే అనేకమంది వారికి సహాయ, సహకారాలు అందించడం ముదావహం.
కథానిలయం ఒక్కరితో కొనసాగే స్థాయిని అధిగమించి, తెలుగువారి ఉమ్మడిసొత్తు స్థాయికి చేరింది. ఇది ప్రతిభావంతంగా, ప్రయోజనకరంగా కొనసాగడానికి ప్రతిఒక్కరి చెయ్యీ కావాలి.
అంచేత ఆ దివ్యదీక్షాస్ఫూర్తి గుర్తించి, ప్రతి రచయితా, ప్రతిపాఠకుడూ తాము చేయగలిగిన సాయం చేస్తామని రామారావుగారికి వాగ్దానం చేయడమే వారికి మనం ఇవ్వగలిగిన జన్మదినకానుక అని నాకు అనిపిస్తోంది.
రామారావుగారు తాము చేపట్టిన ఈ దివ్య యజ్ఞాన్ని పదికాలాలపాటు కొనసాగించాలని ప్రార్థిస్తూ –
నిడదవోలు మాలతి
జులై 31, 2014. (చిన్నమార్పులతో, మే 5, 2021)
(కాళీపట్నం రామారావుగారు 90 వసంతాలు నింపుకున్న శుభసందర్భంలో వెలువరించిన ప్రత్యేకసంచిక నుండి పునర్ముద్రితం, కార్యవర్గానికి కృతజ్ఞతలతో).
www.thulika.net సైటులో ఏడేళ్ళపాటు విరామం తరవాత ఇప్పుడు మళ్ళీ మొదలు పెడుతున్నాను. తిరిగి చూసుకోడం చాలా సంతోషంగా ఉంది.
Policy, submission guidelines ఈనాటికి అనుగుణంగా మార్చేను. పాలగుమ్ని పద్మరాజుగారి అమ్మాయి సీత పద్మరాజుగారి కథ హెడ్మాష్టరు కి అనువాదం చదివి స్పందించడం సంతోషం. ఇది Sharada Murali (Australia)గారు చేసిన అనువాదం.
పోతే, ఇతర విశేషాలు. Follow button చేర్చడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాను కానీ చేతకాలేదు. కొన్ని కథలు corrupt అయిపోయినట్టున్నాయి. సర్వరులు అటూ ఇటూ మార్చడంలో. సాంకేతికంగా నా అసమర్థతకారణంగానే. అందుకు ఆయా రచయితలకు క్షమాపణలు. వారిదగ్గర కాపీ ఉంటే నాకు పంపిస్తే మళ్ళీ ప్రచురిస్తాను.
అలాగే guidelines చూసి, తదనుగుణంగా కథలు ఎంచుకుని, అనువాదాలు పంపితే చూడగలను.. హెచ్చరిక. ఇంతకుపూర్వం ప్రచురించిన కొన్ని కథలు నిజానికి నాధ్యేయాానికి అనుగుణంగా లేకపోయినా ప్రచురించేను. ఇకమీదట మాత్రం మరింత జాగ్రత్తగా ఉంటాను.
ఈసందర్భంలోనే, ఇక్కడ తెలుగు తూలికలో కొత్తగా ఏమీ రాయలేకపోతున్నందుకు విచారిస్తున్నాను కూడూ. ఫాఠకులకు క్షమాపణలు, మీ ఆదరణకు అనేకానేక వందనాలతో.
మాలతి
నాకు ఒకావిడమీద చాలా కోపం వచ్చింది. నా పెంపకం అలాటిదేమో ఎవరైనా ఓ ప్రశ్న అడిగితే జవా బు చెప్పకుండా ఊరుకోలేను. అదే నాప్రాణాలమీదికి తెచ్చింది అయినా మానుకోలేకపోయేను.
ఎక్కడుంటావు, ఏం తింటావు, ఏం పని, ఎన్నేళ్ళు దగ్గర్నుంచి, కళ్లు బాగున్నాయా, పళ్ళు తోముకుంటావా వరకూ అన్నిటికీ ఓపిగ్గా జవాబులు చెప్తూనే వచ్చేను. ఊరుకోలేకపోయేరా అని అడక్కండి. అలా జరిగిందని చెప్తున్నానంతే.
ఆఖరికి కొంతకాలానికి తెలివొచ్చింది.
జవాబులు చెప్పకుండా ఊరుకోడమే కాదు. ఎదురు ప్రశ్నలు వదాం అని కూడా అనుకున్నాను.
నువ్వెక్కడున్నావు, ఏంచేస్తున్నావు, ఏం తిన్నావు …
ఇంకా అనేక స్క్రిప్టులు రాసుకున్నాను.
– నాసంగతి నీకెందుకు,
– నీపనేదో నువ్వు చూస
– నాజోలికి రాకు, నేను నీజోలికి రాను
– నీధోరణి నాకు మహ చిరాకుగా ఉంది
– నీతో మాటాడ్డం నాకిష్టం లేదు సిద
—–
– ఇంకా ఏవేవో … వంద స్క్రిప్టులతో సిద్ధం అయేను
ఆతరవాత ఆవిడకోసం ఎదురు చూస్తున్నాను.
అదేం ఖర్మమో, నేను సిద్ధం ఆయేక ఆవిడ కనిపించడం మానేసింది.
ఇదేదో దేవుడు నాపాలిట చేసిన ఏర్పాటేమో.
ఆవిడ కనిపించకపోతే నేను నా స్క్రిప్టు పయోగించే అవుసరం ఉండదు.
నాదెంత కుత్సితబుద్ధో వెలియజేసే అవకాశం లేదు.
నేను నాఅలవాటుప్రకారం మంచిదాన్నిగానే ఉండిపోతాను హాహాహా.
—
ఆతరవాత నాలుగు నెలలకి కాబోలు ….
“గుడ్ మార్నింగ్”
ఉలిక్కిపడి అటు చూసేను. ఆవిడే!!
ఒక్కక్షణం అటు చూసి మళ్ళీ కూరలు ఎంచుకోడంలో పడిపోయేను.
నేను రాసుకున్న ఒక్క స్క్రిప్టూ గుర్తుకి రాలేదు!!!
అసలు మనిషికి మాటలు రాకపోతే ఎంత బాగుండునో అనిపించింది.
ఆవిడ నన్ను ఆ ప్రశ్నలు అడిగే అవకాశం ఉండేది కాదు.
నేను జవాబులు చెప్పే అవుసరం ఉండేది కాదు.
నాకు కోపం వచ్చేది కాదు.
నేను స్క్రిప్టులు రాసుకుంటూ అంతకాలం వృథా చేసుకోడం అస్సలు జరిగేదే కాదు!!
000
(మార్చి 2, 2021)
My translation of the story, ఆడవాళ్ళపెట్టెలో ప్రయాణం, published in Saranga magazine. Here is the link:
Originally published on thulika.net, 2010.
(14 February 2021)
